Beschrijving
De "Carl-Friedrich-Wilhelm-Wander-Medaille" is ingesteld op 4 maart 1954 in drie klassen: goud, zilver en brons. De medaille is genoemd naar Karl Friedrich Wilhelm Wander (1803 - 1879). (Onduidelijk is waarom de naam Carl voor de medaille werd gebruikt in plaats van Karl, zoals hij heette. Overigens stond op de oorkonde wel "Karl".) Wander was een pedagoog en germanist. Hij legde een grote verzameling Duitse spreekwoorden aan. Hij werd in de DDR gezien als wegbereider van het socialisme.
De medaille werd toegekend in 1954. In 1955 werden nog enige medailles toegekend. De gouden medaille is in 1954 31 maal toegekend. 24 maal daarvan aan DDR-burger; 7 aan een buitenlander. In 1955 werd nog 1 gouden medaille uitgereikt.
De medaille en de bijbehorende oorkonde werd toegekend aan leerkrachten, schoolbestuurders en onderwijswetenschappers die een uitzonderlijke bijdrage hadden geleverd aan de ontwikkeling van een democratische school.
De medaille werd op de linkerborst gedragen.
De medaille is gemaakt van verguld zilver. De medaille heeft een diameter van 36,5 mm. Op de voorzijde staat het portret van Karl Friedrich Wilhelm Wander. Hij kijkt naar rechts. Aan de onderzijde van het portret zijn zijn geboorte- en sterfjaar vermeld: "1803" en "1879". Daaronder zijn twee gekruiste lauriertakjes afgebeeld. Links, boven en rechts staat de tekst "ALLES SAMMELT SICH UNTER DER FAHNE DER EINHEIT" (Alles verzamelt zich onder de vlag van de eenheid).
Op de achterzijde van de medaille is bovenaan de omtrek van het kasteel Wartburg te zien en daaronder de tekst: "FÜR AUSGEZEICHNTE / LEISTUNGEN IM KAMPF / FÜR DIE DEUTSCHE / DEMOKRATISCHE SCHULE" (voor uitstekende prestaties in de strijd voor de Duitse democratische school). Verder is de datum van toekenning opgenomen: "12 juni 1954". Het geheel wordt omsloten door twee gekruiste lauriertakjes. Boven de kruising van de takjes zijn de letters "KR" aangebracht die staan voor de ontwerper (mij is niet bekend wie dat was). Onder de gekruiste takjes staat de letters "MB", die verwijzen naar de producent: "Münze Berlin".
In de rand is het zilvermerk "☾ 900" aangebracht. 900 duidt op het zilvergehalte 900/1000, het maantje duidt erop dat de medaille is verguld.
De medaille is bevestigd aan een 35 mm breed en 22 mm hoog zwart, rood en goudkleurig strikje. Het strikje wordt bijeengehouden door een metalen beugel van 4,7 mm breed, waarvan de kleur overeenkomt met de kleur van het toegekende niveau van de medaille. De medaille kende geen los draagteken; daartoe diende het strikje. Op de achterzijde van de metalen beugel is het zilvermerk "☾ 900" aangebracht. 900 duidt op het zilvergehalte 900/1000, het maantje duidt erop dat de beugel is verguld.
In de "DDR Spezialkatalog Band I" van Bartel wordt een type onderscheiden van de "Carl-Friedrich-Wilhelm-Wander-Medaille in Gold".
Tekst oorkonde
DIE REGIERUNG / DER / DEUTSCHEN DEMOKRATISCHEN REPUBLIK / VERLEIHT / Herrn Richard Schallock / ANLÄSSLICH DES GEDÄCHTNISJAHRES FÜR / KARL FRIEDRICH-WILHELM WANDER / DER 1848 AN DER SPITZE DES KAMPFES DER / DEUTSCHEN LEHRER UM DIE EINHEIT DEUTSCHLANDS / STAND, IN ANERKENNUNG DER HERVORRAGENDEN / VERDIENSTE UM DEN AUFBAU UND DIE ENTWICKLUNG / DER DEUTSCHEN DEMOKRATISCHEN SCHULE UND / FÜR AKTIVE TEILNAMHE IM KAMPF UM EIN EINIGES, / FRIEDLIEBENDES DEMOKRATISCHES DEUTSCHLANDS DIE / WANDER-MEDAILLE / IN GOLD / BERLIN, DEN 12. JUNI 1954 / MINISTERIUM FÜR VOLKSBILDUNG / MINISTER
Een voorbeeld van een oorkonde die werd uitgereikt bij de medaille "Carl-Friedrich-Wilhelm-Wander-Medaille". De oorkonde is uitgereikt aan Richard Schallock en gedateerd op 12 juni 1954. Schallock (1896 - 1956).
De oorkonde is met een 'natte' handtekening ondertekend door de minister van Volksbildung: Hans-Joachim Laabs. Hij was slechts 8 maanden minister: van 18 maart 1954 tot en met 18 november 1954. Hij is ook zelf onderscheiden met de Carl-Friedrich-Wilhelm-Wander-Medaille - mij is niet bekend met welke klasse. Gegeven het feit dat hij minster was, zal het vermoedelijk om de klasse goud gaan.
Richard Schallock werd op 3 juni 1896 geboren in Straatsburg. In 1913 begon hij aan een opleiding tot leraar. Vanaf oktober 1915 nam hij als soldaat deel aan de Eerste Wereldoorlog. Hij werd bevorderd tot onderofficier en liep in 1917 een ernstige verwonding op, waarbij een van zijn benen moest worden geamputeerd. Hij kon hierna zijn studie aan de lerarenopleiding voortzetten. Van 1919 tot 1933 werkte hij als basisschoolleraar in Köslin.
Naast zijn werk was hij ook betrokken bij vakbondswerk. Van 1919 tot 1921 was hij lid van het regionale bestuur van de Preußischen Lehrerverein en de Preußischen Junglehrer-Verband. Vanaf 1928 was hij lid van het hoofdbestuur van de Gewerkschaft Deutscher Volkslehrer onderdeel van de Allgemeinen Deutschen Beamtenbund (ADB). Van 1926 tot 1929 was hij voorzitter van het plaatselijke comité van de ADB in Köslin, van 1930 tot 1933 voorzitter van het hoofdbestuur van de Allgemeinen Deutschen Lehrergewerkschaft en vanaf september 1930 ook lid van het bondsbestuur van de ADB. Daarnaast was hij van 1928 tot 1933 voorzitter van het comité van de Reichsbundes der Kriegsbeschädigten, Kriegsteilnehmer und Kriegerhinterbliebenen in Pommern.
Schallock sloot zich in 1919 aan bij de SPD en was tot 1933 voorzitter van de sociaaldemocraten voor het district Oost-Pommeren. Van 1924 tot 1933 was hij gemeenteraadslid in Köslin en vanaf 1932 plaatsvervangend voorzitter van de gemeenteraad. In 1928 werd hij gekozen in het Pruisische Staatsparlement, waar hij tot 1933 bleef. Nadat de nationaalsocialisten aan de macht kwamen, werd hij gedwongen zijn politieke en vakbondsactiviteiten op te geven, werd hij van juni tot augustus 1933 in ‘beschermende hechtenis’ genomen en kreeg hij een beroepsverbod. In de daaropvolgende jaren werkte hij als verzekeringsagent. In november 1943 en augustus 1944 werd hij opnieuw gevangengezet in Köslin.
Na het einde van de Tweede Wereldoorlog zette Schallock zijn politieke en vakbondsactiviteiten voort, werd in 1945 opnieuw lid van de SPD en was van mei tot juni 1945 burgemeester van de stad Köslin. Toen Köslin bij Polen werd gevoegd, verhuisde hij naar de Sovjetbezettingszone en in juli 1945 nam hij deel aan de oprichting van de Verbandes der Lehrer und Erziehern in de FDGB voor Groot-Berlijn, waarvan hij tot 1948 lid was (en een gedeelte als bestuurslid). Van juni 1946 tot en met december 1949 was hij voorzitter van het hoofdbestuur van de Gewerkschaft Lehrer und Erzieher in de FDGB, aanvankelijk op vrijwillige basis en vanaf mei 1948 beroepsmatig. Van april 1947 tot en met 1950 was hij tevens lid van het FDGB-Bundesvorstandes.
Schallock werd in april 1946 lid van de SED. Van januari 1947 tot april 1948 was hij stellvertretender Abteilungsleiter in der Deutschen Verwaltung für Volksbildung in de Sovjetbezettingszone en van 24 maart 1949 tot zijn aftreden om gezondheidsredenen op 28 november 1951 was hij minister voor Openbaar Onderwijs in de regering van Saksen-Anhalt. In 1949 werd hij lid van het uitvoerend comité van de SED en tweede staatsvoorzitter van de Gesellschaft für Deutsch-Sowjetische Freundschaft in Saksen-Anhalt.
Frank Bartel, Auszeichnungen der Deutschen Demokratischen Republik von der Anfängen bis zur Gegenwart, Berlin 1979, p. 150 - 151.
Frank Bartel, DDR Spezialkatalog 1949-1990 Band I, Staatliche Auszeichnungen, Berlin, 2003, p. 99.
Staatliche Auszeichnungen der DDR. (Herkunft: Zentralbibliothek der Gewerkschaften; Standort: Haus 901 / Raum 040). Die Kartei wurde 2017 konvertiert und anschließend makuliert. (www.bundesarchiv.de) p. 21.
Wikpedia - Richard Schallock. Geraadpleegd op 1 mei 2025.